Faillissementen nemen toe door coronaschulden en verouderde bedrijfsmodellen
Na een periode met een historisch laag aantal faillissementen, vooral met dank aan coronasteun vanuit de overheid, neemt het aantal omvallende bedrijven al sinds het tweede kwartaal van 2022 toe. Dat blijkt uit onderzoek van PwC.
Door een golf van financiële steun van de Rijksoverheid werden veel bedrijven tussen 2020 en eind 2022 gered van de ondergang. Dat is ook duidelijk terug te zien in het aantal faillissementen. Tijdens de coronaperiode gingen minder dan 500 bedrijven failliet per kwartaal, voor de coronapandemie was dit gemiddeld 966 faillissementen per kwartaal (tussen 2015 en 2019).
Sinds de start van de terugbetaling van coronaschulden in Q4 2022 is het aantal faillissementen weer toegenomen naar bijna 800 per kwartaal.
Volgens het onderzoek van PwC hebben 136.000 bedrijven opgeteld nog €7,3 miljard aan coronaschuld op de balans staan. “Sinds de coronacrisis is de Belastingdienst uitgegroeid tot een van de grootste schuldeisers van bedrijven in Nederland”, aldus de onderzoekers.
Omdat een groep bedrijven hun belastingschuld niet zal kunnen terugbetalen, voorzien de onderzoekers dat het aantal faillissementen doorzet. Ze verwachten dat een deel van de zogenoemde ‘zombiebedrijven’, bedrijven die dankzij steunmaatregelen nog konden overleven, opnieuw in financiële problemen komen. Eerder kwamen onderzoekers van de Rabobank en Atradius met een vergelijkbare waarschuwing.
Opvallend is dat vier op de tien herstructureringsspecialisten die door PwC zijn ondervraagd voor het rapport de opstelling van de Belastingdienst bij herstructureringstrajecten niet bevorderlijk noemt. “De spelregels van het beleid dat de Belastingdienst uitvoert kent verschillende knelpunten, zowel bij de onderneming zelf en binnen de keten van leveranciers.”
Veel meer dan coronabetalingsproblemen
Maar er spelen ook steeds vaker andere ontwikkelingen, die leiden tot financiële problemen bij een onderneming. De herstructureringsexperts van PwC wijzen onder meer naar inflatie, hoge financieringslasten, snel stijgende kosten voor personeel en diensten/producten en geopolitieke spanningen. Ook een verouderd bedrijfsmodel wordt gezien als een belangrijke oorzaak voor problemen bij bedrijven.
Vooral de retail en groothandel krijgen het volgens het PwC-onderzoek lastig. Dit de afgelopen tijd al goed zichtbaar, denk aan de eerdere ondergang van winkelketens als Blokker, Bristo, Game Mania en The Body Shop. De onderzoekers zien daarnaast verhoogde risico’s voor energie-intensieve sectoren, zoals de industrie. Die kampen, voornamelijk vanwege de oorlog in Oekraïne, met opgelopen energie- en grondstofkosten.
De bouw, zorg en horeca staan ook relatief hoog op de lijst van sectoren die het moeilijk krijgen.
Dat het aantal faillissementen toeneemt is volgens PwC in de kern niet verkeerd. “Het is heel vervelend voor de direct betrokkenen, maar meer dynamiek helpt om laagproductieve bedrijfsactiviteiten af te bouwen en de vrijgekomen middelen in te zetten voor gezonde, innovatieve bedrijven.”
