Het belang van een family governance statuut voor familiebedrijven
Familiebedrijven staan steeds meer open voor opvolging buiten de eigen familie. Openheid, stabiliteit en structuur in de familieverhoudingen zijn dan cruciaal, schrijft Paul Snijders van Mondriaan Management & Consultancy.
Al decennialang vormen familiebedrijven de ruggengraat van de Nederlandse economie. Een aanzienlijk deel van het Nederlandse bedrijfsleven bestaat uit ondernemingen die generaties lang binnen dezelfde familie blijven. Deze continuïteit biedt tal van voordelen, zoals een sterke langetermijnvisie, loyaliteit onder medewerkers en een bedrijfscultuur die vaak gebaseerd is op gedeelde waarden.
Tegelijkertijd brengt het leiden van een familiebedrijf unieke uitdagingen met zich mee, vooral als het gaat om eigendomsoverdracht, opvolgingsplanning en strategische besluitvorming.
Een doordachte governancestructuur is essentieel om de stabiliteit en duurzaamheid van een familiebedrijf te waarborgen. Dit geldt niet alleen voor de dagelijkse bedrijfsvoering, maar ook voor de relaties tussen familieleden, aandeelhouders en andere stakeholders.
Een formeel family governance statuut kan hierbij een cruciale rol spelen door de afspraken en uitgangspunten helder vast te leggen, zodat de onderneming efficiënt en verantwoord kan blijven worden bestuurd – zowel nu als in de toekomst.
De noodzaak van een sterke governance
Een goed gestructureerde governance binnen een familiebedrijf helpt bij:
- Bevordering van transparantie: Regelmatige en gestructureerde communicatie tussen aandeelhouders, management en andere belanghebbenden vermindert het risico op misverstanden en interne conflicten.
- Duidelijkheid in opvolging en eigendom: Een van de grootste uitdagingen binnen familiebedrijven is de overdracht van leiderschap naar de volgende generatie. Door vooraf heldere afspraken te maken over de opvolgingsstrategie en eigendomsstructuur, kunnen potentiële spanningen en onzekerheden worden voorkomen.
- Beheer van familieverhoudingen en bedrijfscultuur: Binnen een familiebedrijf zijn emoties en zakelijke belangen vaak nauw met elkaar verweven. Een goed governancemodel helpt om familiebanden te beschermen, terwijl het bedrijf tegelijkertijd op een professionele en zakelijke manier wordt bestuurd.
- Bescherming van de langetermijnvisie: Familiebedrijven denken doorgaans verder vooruit dan bedrijven die primair op kwartaalcijfers worden afgerekend. Governancerichtlijnen kunnen ervoor zorgen dat deze langetermijnvisie behouden blijft, zelfs bij een generatiewissel of veranderingen binnen het management.
Het family governance statuut
Gezien de complexiteit van familiebedrijven kan een family governance statuut helpen bij het formaliseren van afspraken en het creëren van een solide basis voor toekomstige besluitvorming. Een dergelijk statuut omvat doorgaans de volgende elementen:
- Eigendomsstructuur en aandelenbeleid: Hoe wordt het eigendom verdeeld onder familieleden? Zijn er afspraken over het kopen of verkopen van aandelen binnen de familie?
- Opvolgingsstrategie: Welke criteria gelden bij de keuze van de volgende generatie leiders? Wordt leiderschap uitsluitend binnen de familie gezocht of ook daarbuiten?
- Familiale betrokkenheid en rollen: Welke familieleden zijn actief betrokken bij het management? Welke rol spelen niet-actieve familieleden? Wordt er een familieraad ingesteld om de communicatie te faciliteren?
- Dividend- en investeringsbeleid: Hoe worden winsten verdeeld? Is er een strategie voor herinvestering in het bedrijf?
- Conflictoplossing en besluitvorming: Hoe worden meningsverschillen binnen de familie of tussen aandeelhouders opgelost? Is er een bindende geschillenregeling of een onafhankelijke bemiddelaar?
Een goed opgesteld family governance statuut voorkomt dat persoonlijke voorkeuren en emotionele betrokkenheid een belemmering vormen voor de strategische doelstellingen van het bedrijf.
De rol van een externe raad van advies
In sommige gevallen kunnen familieverhoudingen en interne belangen zodanig verstrengeld raken dat het risico bestaat dat zakelijke beslissingen worden beïnvloed door persoonlijke voorkeuren. In dat geval kan het nuttig zijn om een raad van advies (RvA) in te stellen. Een RvA, bestaande uit ervaren externe professionals en onafhankelijke experts, kan het familiebedrijf voorzien van objectieve adviezen en strategisch inzicht.
De voordelen van een externe raad van advies zijn onder andere:
- Onafhankelijke beoordeling van bedrijfsbeslissingen
- Kennisdeling en ervaring van externe experts
- Langetermijnperspectief zonder emotionele betrokkenheid
- Ondersteuning bij opvolgingskwesties en governancekwesties
Conclusie
Door een family governance statuut op te stellen en eventueel een raad van advies in te stellen, wordt de continuïteit van het familiebedrijf gewaarborgd en kunnen zowel familieleden als externe stakeholders met vertrouwen naar de toekomst kijken.
Over de auteur: Paul Snijders is partner bij Mondriaan Management & Consultancy, een bureau dat sinds 2008 optreedt als adviseur van familiebedrijven.
