Nederland heeft sinds het Kyoto Protocol flinke stappen gezet in de energietransitie
Nederland heeft in de afgelopen decennia flinke stappen gezet in het terugbrengen van CO2-emissies. Dat blijkt uit onderzoek van Strategy&, dat tegelijkertijd benadrukt dat er nog een lange (en hobbelige) weg te gaan is.
Het rapport, getiteld ‘The Netherlands: What went well’, biedt een langetermijn-terugblik op de prestaties van de Nederlandse CO2-verduurzamingsagenda en richt zich in het bijzonder op een aantal thema’s die goed zijn gegaan.
Gülbahar Tezel, partner bij Strategy&, geeft aan dat de insteek is gekozen om een meer positief narratief te bieden rond de huidige discussie over klimaatdoelen. “We worden vaak overweldigd door rapporten en nieuwsartikelen die zich uitsluitend richten op wat er niet goed gaat met betrekking tot de energietransitie in Nederland. Als we ons alleen op de negatieve aspecten concentreren, kan dat leiden tot een gevoel van uitzichtloosheid.”
“Ons onderzoek is gericht op het vieren van de vooruitgang die we hebben geboekt en het versterken van het idee dat we met commitment en effectief beleid onze uitdagingen kunnen oplossen”, legt ze uit.
Groeien en verduurzaming hand in hand
De hoofdconclusie van het rapport is dat de Nederlandse economie al met al een indrukwekkende emissiereductie heeft gerealiseerd sinds 1990, het jaar waarin het Kyoto Protocol is ondertekend. Ons land heeft een vermindering van bijna twee derde (65%) in koolstofemissies per bruto binnenlands product (bbp) bereikt, wat volgens de onderzoekers gerust “verbluffend” mag worden genoemd.
Deze verduurzamingsslag is geleverd in een periode van sterke economische groei. In 2023 lag het gemiddelde bbp per hoofd van de bevolking op $71.000 (ongeveer €65.000), een stijging van 64% vergeleken met 1990. Hiermee ligt Nederland in de buurt van de Verenigde Staten, maar presteert het aanzienlijk beter dan het EU-gemiddelde.
“Dit toont aan dat het Nederland is gelukt om tegelijkertijd wereldleidende bbp-groei en wereldleidende decarbonisatie te bereiken”, stelt Tezel. “Traditioneel hoor je het argument dat groen zijn kosten met zich meebrengt, maar Nederland heeft dat idee tot nu toe weerlegd.”
“Een deel van de emissiereductie in Nederland is natuurlijk te danken aan de verplaatsing van productie naar lagelonenlanden”, erkent ze. “Echter, landen zoals de VS hebben ook soortgelijke veranderingen in hun economische structuur doorgemaakt en toch zijn onze emissiereductiepercentages hoger.”
Hernieuwbare energie
Een essentiële pijler van de klimaattransitie is het stimuleren van hernieuwbare energie. Strategy& zegt dat Nederland binnen dit domein een aantal noemenswaardige successen heeft behaald.
Op het gebied van energieopwekking heeft Nederland de emissies met een derde (32%) verminderd, waarmee het een benchmark heeft gezet die zowel de Europese Unie als de Verenigde Staten overtreft. “De afname van de emissie-intensiteit in Nederland is een van de hoogste in onze vergelijking”, aldus Tezel.
Deze is vooral gerealiseerd door marktleiderschap in zonne- en windenergie. Tegen 2023 genereerde Nederland 1200 kWh per hoofd van de bevolking uit zonne-energie, twee keer het EU-gemiddelde. Uit windenergie genereerde Nederland 1644 kWh per hoofd van de bevolking, wat 60% hoger is dan het EU-gemiddelde.
“Het is behoorlijk indrukwekkend hoe sterk we de penetratie van zonne- en windenergie per hoofd van de bevolking hebben kunnen verhogen. Dit is niet alleen data; het vertelt een verhaal van toewijding”, benadrukt Tezel.
Hobbels op de weg
Het Strategy&-rapport eindigt met een realistische blik op de toekomst: in het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst en er is nog een lange weg te gaan.
Tel daarbij op de vele obstakels op die weg – zoals overbelasting van het energienetwerk, toegenomen netwerkkosten, zorgen over de betaalbaarheid en bedrijven en consumenten die de energietransitie op een lager pitje zetten – en het is overduidelijk dat ons nog een hele opgave staat te wachten.
“We zijn ons zeker bewust van de uitdagingen die voor ons liggen, maar ze mogen onze prestaties niet overschaduwen”, zegt Tezel. “Als we ons uitsluitend op onze obstakels concentreren, lopen we het risico het grotere geheel uit het oog te verliezen.”
Dat grotere geheel is een samenleving waarin het bedrijfsleven, overheden en consumenten samen werken aan een duurzamere toekomst. Aan de basis daarvan staat wat haar betreft effectief beleid: “Het onderzoek toont aan dat langetermijn-commitment aan klimaatbeleid werkt, we hebben dus ook de inzet van onze beleidsmakers nodig.”
