Clive McNabb wil vliegen weer magisch maken – door de luchtvaart eindelijk naar een duurzame toekomst te brengen
Luchtvaartveteraan Clive McNabb heeft zich bij nlmtd aangesloten met een duidelijke ambitie: de magie terugbrengen in vliegen. Niet door achterom te kijken, maar door de sector eindelijk de 21e eeuw in te brengen: “We beschikken over zó veel technologische mogelijkheden, en toch zitten we nog steeds vast aan twee motoren onder een vleugel.” We spraken McNabb over zijn visie – en hoe die werkelijkheid kan worden.
Er was een tijd dat vliegen bijzonder was. Opgegroeid in een luchtvaartfamilie, herinnert Clive McNabb het zich nog goed. “Ik kom al op vliegvelden sinds mijn twaalfde. Nog altijd ben ik het gelukkigst onder de vleugel van een 747. Dat die 400 ton aan metaal de lucht in kan – dat is ongelooflijk.”
McNabb ging op zijn twintigste werken in de luchtvaart, en 48 jaar later doet hij dat nog steeds. In die bijna vijf decennia werkte hij onder meer voor Britannia Airways, KLM, Scarabee Aviation Group, en luchtvaartadviesbureaus als NACO en It’s in the Air. Zijn passie is nog even groot als toen hij twaalf was, maar hij ziet dat de magie van die begindagen is verdwenen.
“Ik stond op het vliegveld van Las Vegas, klaar om met een 777 van KLM terug te vliegen naar Nederland. Ik keek rond en niemand had enig oog voor het prachtige samenspel om ons heen: de engineers die het toestel controleerden, de mensen die laadden, het onderhoud, de routeplanning – iedereen vindt het vanzelfsprekend. Terwijl we eigenlijk vol ontzag zouden moeten zijn.”
Van service naar massatransport
Niet dat hij de reizigers dit kwalijk neemt. Het probleem, zo benadrukt McNabb, “is dat we zijn vergeten dat we een dienstverlenende sector zijn”.
“Onze rol is mensen en culturen wereldwijd met elkaar verbinden. Iedereen houdt van reizen, maar je beleeft er weinig plezier aan als je vaststaat in lange rijen en opgepropt zit in krappe vliegtuigen. Alles draait nu om goedkope tickets en kostenbesparing. We zijn een massatransportindustrie geworden.”
“Er worden momenteel zo’n 750 nieuwe typen vliegtuigen ontwikkeld, bijna allemaal elektrisch.”
Dit heeft ook een flinke rem gezet op de innovatie binnen de sector. “Luchtvaartmaatschappijen werken met flinterdunne marges. Hun dagelijkse prioriteit is veilig en op tijd vliegen – en daar zijn ze heel goed in – maar het zorgt er wel voor dat ze niet openstaan voor een verandering in het businessmodel, want daarmee zetten die stabiliteit op het spel én het kost ze een fortuin.”
Van magie naar schaamte
Door vast te houden aan oude werkwijzen heeft de luchtvaart veel van haar vroegere glans verloren. Niet in de laatste plaats omdat het gebrek aan innovatie de transitie naar duurzame luchtvaart vertraagt – de magie van het vliegen heeft plaatsgemaakt voor vliegschaamte.
Dat betekent niet dat er helemaal geen vooruitgang is geboekt, erkent McNabb. “Naast de opkomst van duurzame brandstoffen is het brandstofverbruik tegenwoordig totaal anders. De vliegtuigen van nu zijn veel efficiënter.”
Het is echter niet verwonderlijk dat de meeste mensen dit niet weten, en de reden daarvoor onderstreept wederom het gebrek aan fundamentele vooruitgang: vliegtuigen zien er nog steeds vrijwel hetzelfde uit als toen McNabb bijna vijftig jaar geleden begon in de luchtvaartsector.
“We beschikken over zó veel technologische mogelijkheden, en toch zitten we nog steeds vast aan twee motoren onder een vleugel”, geeft hij aan. “Het is de 21e eeuw – we móeten het beter doen.”
Elektrisch vliegen
Dit is ook wat McNabb naar nlmtd bracht. Als onderdeel van het Amsterdamse innovatie- en strategieadviesbureau wil hij helpen om een nieuw tijdperk voor de luchtvaart in te luiden.
En hij ziet kansen genoeg. Want hoewel Boeing en Airbus blijven hangen in het verleden, zijn er talloze startups die hard werken aan de toekomst van het vliegen. De belangrijkste stap in het realiseren van deze ambitie is zonder enige twijfel de ontwikkeling van elektrische vliegtuigen.
“We zijn al verder dan de meeste mensen denken”, zegt McNabb. “Er worden momenteel zo’n 750 nieuwe typen vliegtuigen ontwikkeld, bijna allemaal elektrisch. En nee, niet elk project zal het redden, maar er vindt zoveel innovatie plaats. Hier in Nederland hebben we zelfs het hoogste aantal elektrische vliegtuigbewegingen ter wereld.”
Hoewel het gewicht en de capaciteit van accu’s het bereik van elektrische vliegtuigen nog beperken, is dat volgens McNabb allang niet meer zo’n groot obstakel als vaak wordt aangenomen.
“We kunnen nu al zo’n 600 kilometer vliegen, en met de nieuwste batterijen wordt dat al snel 1.000 kilometer. Kijk je naar Europa, dan valt bijna 50% van alle commerciële vluchten binnen dat bereik. Naarmate de batterijtechnologie verbetert, zal die actieradius verder toenemen – en kunnen we uiteindelijk potentieel het overgrote deel van de vluchten decarboniseren.”
Regional air mobility
Een concept dat naadloos aansluit op deze transitie naar elektrisch vliegen, is regional air mobility. Het is ook McNabbs “absolute passie”.
Regional air mobility maakt gebruik van kleinere toestellen om snel en flexibel vervoer te bieden tussen steden en regio’s die te dicht bij elkaar liggen voor reguliere lijnvluchten, maar te ver of te lastig bereikbaar zijn over land. Het omvat innovaties als luchttaxinetwerken, onbemande vluchten en het zogeheten swarm flying, waarbij meerdere toestellen in formatie vliegen.
“Dit zijn stuk voor stuk technologieën die we kunnen inzetten om de luchtvaart duurzaam te maken”, schetst McNabb. “De uitdaging is nu om ze naar de markt te brengen: kijken welke concepten waar werken, open gesprekken voeren over wat haalbaar en wenselijk is, en er levensvatbare businessmodellen omheen bouwen.”
Innovatie werkbaar maken
Dat is een cruciale stap, want de vliegtuigen zijn maar één stukje van de puzzel. “Er komt zoveel bij kijken: nieuwe verdienmodellen, een betere passagiersbeleving, mensgerichte beveiliging, nieuwe kansen voor luchtvaartmaatschappijen, nieuwe IT. Dit is niet het oude model van simpelweg mensen vervoeren. Dit is iets compleet nieuws – en héél gaaf.”
Het is ook waar McNabbs eigen expertise om de hoek komt kijken. “Ik zit helemaal op de operations. Ik focus me op hoe je innovatie werkbaar maakt – voor zowel passagiers als vracht. Ik duik echt in de details: het laden van vliegtuigen, het managen van passagiersstromen, het legen van toiletten, noem maar op. Ik stel mezelf en anderen steeds de vraag: ‘Gaat dit echt werken? Zou jij dit gebruiken?’”
“Tot nu toe miste ik de slagkracht om het over de streep te trekken. Met nlmtd geloof ik dat we het kunnen gaan waarmaken.”
Zo werkte hij mee aan verschillende innovaties binnen de luchtvaart. Op Schiphol was hij bijvoorbeeld betrokken bij de ontwikkeling van nieuwe zelfservicetechnologieën. Voor de TSA hielp hij het beveiligingsproces op Amerikaanse luchthavens gebruiksvriendelijker maken. Ook richtte hij het bedrijf Res2 op, dat een Departure Control System levert.
Het consultingmodel omdraaien
McNabb heeft zichzelf nooit gezien als een consultant. Maar toen hij over nlmtd hoorde, zag hij een grote kans om een rol te spelen in het versnellen van de transitie naar nieuwe vormen van luchtvaart.
“Een vriend van me – de CEO van een Amerikaans vliegveld – zei eens: ‘Ik wil werken met consultants die de sector écht kennen, maar ik vind het traditionele consultingmodel maar niks: ik moet een offerte aanvragen, dan komen consultants langs die de wereld beloven, veel geld vragen en uiteindelijk een rapport opleveren dat ik zelf ook had kunnen schrijven. Kunnen we dat niet omdraaien?’ Nou, dat is precies het model van nlmtd – ze hebben het omgedraaid.”
Een essentieel onderdeel van dit model is dat nlmtd niet hoeft te wachten tot een klant aanklopt. “We zijn allemaal ondernemers. We kunnen zelf een innovatieplatform starten. Ik heb al jaren een passie voor elektrisch vliegen en regional air mobility, maar tot nu toe miste ik de slagkracht om het echt over de streep te trekken. Met nlmtd geloof ik dat we het kunnen gaan waarmaken.”
Alles bij elkaar brengen
Manuel van Lijf, lead van nlmtd’s Travel & Transportation-sectorteam, is verheugd om McNabb nu aan boord te hebben. “Ik ken Clive al bijna twintig jaar en ben erg blij dat onze paden elkaar weer kruisen. Clive brengt decennia aan luchtvaartkennis mee en is vastbesloten de sector van binnenuit te veranderen met zijn passie voor e-mobiliteit. Dit is precies de sweet spot voor zowel nlmtd als onze luchtvaartklanten wereldwijd.”
McNabb is in september gestart, en al druk bezig om dingen in beweging te brengen. “Ik activeer mijn netwerk, vertel mensen dat ik bij nlmtd ben begonnen en dat we eindelijk kunnen samenwerken. Ik ben echt enthousiast – ik wil dat nlmtd de spin in het web wordt die alles bij elkaar brengt.”
Natuurlijk weet hij dat er nog veel uitdagingen wachten: een sector vol grote bedrijven die niet willen veranderen, regelgeving die aangepast moet worden, verouderde systemen, en nog veel meer. Maar hij is hoopvol dat het gaat lukken.
“Grote veranderingen hebben eerder plaatsgevonden. En bovendien: dit is gewoon ontzettend gaaf. En als het gaaf is, goed voor de passagier én voor het milieu – waarom zouden we het dan níet doen?”
